Ελένη Δ. Παπαδοπούλου: «Η στεριά με τη θάλασσα συναντώνται, η μία δίνει διέξοδο και προορισμό στην άλλη»

Η Ελένη Παπαδοπούλου μάς προσκαλεί να κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι μέσα από τις σελίδες του νέου της βιβλίου «Θάλασσα μόνη» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος (περισσότερα για το βιβλίο δείτε εδώ). Καράβια, ταξίδια, ναυάγια, χάρτες, φάροι, αλλά και ταξιδευτές που αναζητούν ή βρίσκουν συνθέτουν τη συλλογή διηγημάτων και αναμένουν να μας ταξιδέψουν σε μακρινές θάλασσες…

Κυρία Παπαδοπούλου, πείτε μας λίγα λόγια για τη Θάλασσα μόνη.

Μικρές διηγήσεις και σχόλια ταξιδεύουν στον Πειραιά, στον Βόσπορο, στη Μασσαλία, στην Αμβέρσα, στην Μπανγκόκ…  Με τους ναυτικούς, στις γέφυρες των καραβιών, στις τρικυμίες, στα αραξοβόλια. Με τα πλοία του Ομήρου και τη φελούκα του Παπαδιαμάντη. Με διάσημα, των πιο πλουσίων εφοπλιστών, άλλα σημαδεμένα από την Ιστορία. Πειρατικά και δουλεμπορικά. Φορτηγά που έθρεψαν με τα φορτία τους λαούς. Και ορίζοντες, ουρανοί, όντα του έρωτα, σειρήνες, ιχθύες σιωπηλοί.

Γιατί όμως «Θάλασσα μόνη»;

Η συνάντησή μας με το υγρό στοιχείο το κάνει να φαντάζει εκεί έξω ανυπέρβλητο και μόνο, χωρίς ανάλογο. Εμείς ασήμαντοι, παραμένει ανίκητο. Αλλά η επιμονή μας μάς έδωσε τη χάρη να το ταξιδέψουμε. Πανούργοι είμαστε, πολλά καταφέραμε με τη θάλασσα. «Θάλασσα μόνη όμως»  σημαίνει και θάλασσα μοναδική. Μοναδική η  περιπέτεια μαζί της. Κέρδος επίσης μοναδικό. Και καμιά φορά και τίμημα και λύπη αβάστακτη. 

Έχετε εξαιρετική γνώση της ναυτικής ορολογίας. Πώς προέκυψε αυτό;

Είναι ελάχιστες οι λέξεις μου για να συγκριθούν με τον άτλαντα της ναυτικής ορολογίας. Στερέωμα από λέξεις ελληνικές, φράγκικες, ενετικές και αραβικές, αγγλικές, λέξεις που έκαναν τον γύρο του κόσμου. Ευτυχώς έχουν πλέον καταρτιστεί τράπεζες τέτοιων λέξεων για να τις βρίσκουμε.

Κι ύστερα μας σκεπάζει το πούσι, μας φωτίζει το καραβοφάναρο, οι βάρδιες του Καββαδία και πολλών άλλων ποιητών.

Για μένα η έλξη είναι αυτονόητη. Μόνιμη αναφορά ζωής είναι το λιμάνι του Αιγίου όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Κοσμογυρισμένοι ναυτικοί στον στενό οικογενειακό και φιλικό κύκλο μού έδωσαν λέξεις θρυλικές. Έχω όμως και υπηρεσία, ήμουν πλήρωμα στην Έρση, το ιστιοφόρο τρεχαντήρι της οικογένειάς μου. Ξέρω τα βασικά… τι πάει να πει «βίρα», «μάινα», «καρτίνι της πυξίδας». 

Όταν σκέφτεστε ότι ταξιδεύετε ποιος προορισμός σας έρχεται πρώτος στο μυαλό;

Πάλι με την Έρση, το πρώτο μου ταξίδι με τη χάρη της. Φύγαμε από το λιμάνι του Αιγίου για τα μικρά νησάκια απέναντι, τα Τριζόνια. Μόλις έξι μίλια μακριά. Αλλά μέτρησε κάθε στιγμή, κάθε εντύπωση, κάθε ριπή ανέμου, κάθε σταλίδα θαλασσινού νερού. Όλα μεγεθύνθηκαν. Σαν να ξεκινήσαμε για παντού. Ήμουν ευτυχισμένη.

Αλλά άβυσσος η ψυχή, βαθύτερη η επιθυμία, που έχω πάντα, να δώσει γρήγορα ο καιρός, να τα αφήσω πέρα όλα αυτά, να φτάσω μια μέρα στην Μαδαγασκάρη! Δεν το έχω καταφέρει, όμως επιμένει , το ωραίο άγνωστο.

Ποια είναι πιο πλανεύτρα: η θάλασσα ή η στεριά;

Συναντώνται, η μία δίνει διέξοδο και προορισμό στην άλλη. Η πλεύση μας στο νερό ή ο δρόμος μας στης γης τα μέρη είναι αγώνας  εαυτού, εσωτερικός. Είναι η δοκιμασία αλλά και το χάζι του κόσμου, του απόμακρου, του απαγορευμένου, της μίξης με το εξωτικό. Συμβαίνει και σε στεριά και σε θάλασσα. Η πλάνη, ένα γλυκό όραμα, μια υπόσχεση θριάμβου, είναι η ίδια. Βέβαια υπάρχουν αναγκαιότητες  και προτιμήσεις που μας στρέφουν από δω ή από κει.  

Ποιο πρόσωπο της βιβλιοθήκης σας θα θέλετε να γίνετε ή να συναντήσετε;

Μιας και μιλάμε για τα ναυτικά , ένα κάλεσμα και ένα ευχαριστώ οφείλω στον συγγραφέα –αξιωματικό του Βρετανικού εμπορικού ναυτικού, τον Τζόζεφ Κόνραντ ( 1857-1924), και διαλέγω το  διήγημά του τα Νιάτα. Άνοιξα πριν χρόνια τις σελίδες του και είδα αυτό που τόσο ζητούσα, τη συνάντηση της νεότητας με τη θάλασσα, τη συναρπαστική. Τον ορισμό της πικρής  αντοχής και της γλυκιάς αποκάλυψης.

Ετοιμάζετε νέα σας δουλειά;

Τα κείμενά μου, εξαπλώνονται με κόπο, με χαρά, στην υφήλιο. Ο τρόπος του γράφειν, είναι  τρόπος του ζειν στην κάθε μου μέρα. Τα γραπτά μου αφορούν το πιο πολύ στον κόσμο των ταξιδιών και των προορισμών. Κινητοποιούν μακρούς χρόνους, τόπους, χαρακτήρες. Και πάντα μικρές αγαπημένες πατρίδες. Εύχομαι να βρεθούν κάποτε στο τυπογραφείο και να φτάσουν με το καλό σε  αναγνώστες.

Σας ευχαριστώ!

Εμείς σάς ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης!