«Μητέρα, Πατρίδα» (Matria) 

Από 18 ιανουαρίου στους κινηματογράφους 

Η One from the Heart παρουσιάζει την ταινία Μητέρα, Πατρίδα (Matria) του Ισπανού Άλβαρο Γκάγκο (Alvaro Gago). Το ντεμπούτο του στις μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας έκανε πρεμιέρα στο πρόγραμμα Panorama στο Φεστιβάλ Βερολίνου ενώ στη συνέχεια κέρδισε το Βραβείο Ερμηνείας για την πρωταγωνίστρια Μαρία Βάσκεζ στο Φεστιβάλ της Μάλαγα, το Βραβείο Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σιάτλ και προβλήθηκε ανάμεσα σε άλλα στο Φεστιβάλ της Σαγκάης, του Σάο Πάολο, και στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν. Η πρωταγωνίστρια Μαρία Βάσκεζ είναι υποψήφια για Καλύτερη Ερμηνεία στα ισπανικά Βραβεία Goya αλλά και στα Βραβεία Feroz (απονέμονται από την Ισπανική Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου), ενώ ο σκηνοθέτης Άλβαρο Γκάγκο είναι υποψήφιος για το Βραβείο Σκηνοθεσίας στα Βραβεία Goya. Στην Ελλάδα έκανε πρεμιέρα στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας παρουσία του σκηνοθέτη. 

Ο Άλβαρο Γκάγκο αναπτύσσει την ιστορία της βραβευμένης στο Φεστιβάλ Sundance μικρού μήκους του με τον ίδιο τίτλο και με πρωταγωνίστρια την γυναίκα που φρόντιζε για χρόνια τον πατέρα του, πρόσωπο στο οποίο βάσισε το ρόλο της Ραμόνα στο μεγάλου μήκους ντεμπούτο του. Η Ραμόνα, παγιδευμένη σε μία αποτυχημένη σχέση και μητέρα μιας δεκαεπτάχρονης, εργάζεται σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας ψαριών σε μια παραθαλάσσια πόλη και όταν οι αλλαγές στο εργοστάσιο την αναγκάζουν να αναζητήσει νέα δουλειά, αναλαμβάνει τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου που πρόσφατα έχασε τη γυναίκα του. 

Γυρισμένη στην Γαλικία με διαλόγους στην τοπική γλώσσα, η Μητέρα, Πατρίδα παρουσιάζει μια άγνωστη κινηματογραφικά περιοχή της Ισπανίας που η ιστορική παράδοση την θέλει μητριαρχική, μια ψευδή εικόνα που η ταινία υπονομεύει και τελικά ανατρέπει μεθοδικά. Την ίδια στιγμή ο Γκάγκο σκιαγραφεί μια γειτονιά της σύγχρονης Ευρώπης όπου, όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα, τα δικαιώματα των εργατών υποβαθμίζονται διαρκώς στο βωμό του κέρδους επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής, της υγείας, την καθημερινότητα, τις σχέσεις και τα όνειρά τους. 

Η συναρπαστική Μαρία Βάσκεζ, ως μια άλλη Τζίνα Ρόουλαντς, δίνει μια αξέχαστη ερμηνεία στον κεντρικό ρόλο της Ραμόνα, μιας γυναίκας που παλεύει με ανεξάντλητη ενέργεια και αυτοσαρκαστικό χιούμορ ενάντια στις αντιξοότητες της ζωής της, προσπαθώντας να βρει την πυξίδα της. Ο Γκάγκο δεν συλλαμβάνει μόνο το ακριβές πορτρέτο μιας εργαζόμενης γυναίκας σε ένα βαθιά πατριαρχικό περιβάλλον εκμετάλλευσης, αλλά ταυτόχρονα μας δίνει ένα συγκινητικό χρονικό «ενηλικίωσης» μιας αντισυμβατικής ηρωίδας έτοιμης να τινάξει τα πάντα στον αέρα. 

Σημείωμα του σκηνοθέτη: 

Για την πραγματική Ραμόνα, το χιούμορ είναι ο μόνος τρόπος. Οι συναδέλφισσες της εμφανίζονται στην ταινία επίσης και παρατηρούσα κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Αλλά εκείνη έχει ένα ξεχωριστό χιούμορ. Δεν έχει μια εύκολη ζωή και κάνει ό,τι μπορεί να επιβιώσει, και ήθελα να εστιάσω στη δυναμική συμπεριφορά της απέναντι σε όσα της συμβαίνουν, στην αίσθηση του χιούμορ. Μου επέτρεψε να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα που δεν είναι θύμα. 

Ο χαρακτήρας της Άννα Μανιάνι στην ταινία Μπελίσιμα του Λουκίνο Βισκόντι είναι μεγάλη έμπνευση. Μιλώντας για την Άννα Μανιάνι, θυμάμαι επίσης μια στιγμή στην ταινία του Ενρίκο Κερασουόλο Το Πάθος της Άννα Μανιάνι όπου λέει: «Είναι όμορφο να είσαι ελεύθερος μέσα σου». Είχα αυτή τη φράση στο μυαλό μου όταν έκανα την ταινία. 

Ειλικρινά πιστεύω ότι αυτή η ιστορία θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε χώρα. Ταυτόχρονα, η πολυμορφία στο σινεμά είναι πολύ σημαντική και αν μπορώ να συνεισφέρω κάτι στο κινηματογραφικό οικοσύστημα είναι ίσως τα πορτρέτα ανθρώπων και τόπων που είναι λίγο διαφορετικά από αυτά που βλέπουμε συνήθως. Αυτοί οι χαρακτήρες που μιλούν τη γλώσσα της Γαλικίας με μια πολύ συγκεκριμένη προφορά, είναι από την περιοχή της Rias Baixas. Μου αρέσει πολύ ο ήχος της. Είναι πανέμορφη, ο τόνος, η μουσικότητα της. 

Ήθελα να καταγράψω σχεδόν τα πάντα, όχι απλά τον τρόπο που επικοινωνούν αλλά ακόμα τον τρόπο με τον οποίο κινούνται, τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν ο ένας με τον άλλον, τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τη ζωή. Μου έλεγαν ότι πρέπει να γυρίσω την ταινία στα ισπανικά, αλλά αυτό δεν θα είχε κανένα νόημα. Δεν θα έπρεπε να ερχόμαστε σε ένα μέρος και να βάζουμε τους δικούς μας όρους. Θέλω να καλλιεργήσω και να γιορτάσω τις διαφορές μας. Να γιορτάσουμε τη γλώσσα της Γαλικίας, που σιγά σιγά εξαφανίζεται. 

Η Γαλικία ήταν γνωστή ως η χώρα των γυναικών. Πίστευαν ότι είχαν μεγάλη δύναμη εδώ και ήθελα να προκαλέσω συζητήσεις γύρω από αυτόν τον μύθο. Επίσης, όταν σκέφτομαι αυτή τη λέξη «patria», (fatherland, πατρίδα), αποπνέει κάτι το στείρο. «Matria» είναι μια λέξη πιο συμπεριληπτική, ένας φιλόξενος χώρος που ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει για τον εαυτό του. Αυτό κάνει και η Ραμόνα. Κοιτάζει μέσα της και χτίζει αυτό το δωμάτιο όπου μπορεί να είναι ευάλωτη και να νιώθει ελεύθερη. Και ίσως αργότερα το ίδιο μπορεί να κάνει και η κόρη της. Είναι η ίδια που με ενεργό τρόπο προσπαθεί να αλλάξει τη ζωή της.