Νίκη Τρουλλινού: «Τα ωραία ταξίδια είναι πρώτα τοπία και άνθρωποι με τις μικρές τους ιστορίες δίπλα στην μεγάλη Ιστορία»

Μνήμες, ιστορίες, πρόσωπα, σκέψεις, διαβάσματα, ακούσματα, εικόνες και αρώματα Ανατολής ξεχύνονται όταν ανοίγεις τις σελίδες του νέου βιβλίου της Νίκης Τρουλλινού «Με θέα στο Λεβάντε» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος (περισσότερα για το βιβλίο δείτε εδώ).

Κυρία Τρουλλινού, πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο «Με θέα στο Λεβάντε».

Το βιβλίο «Με θέα στο Λεβάντε» περιέχει πάνω από τριάντα αφηγήματα όπου πρωταγωνιστές είναι ταξίδια. Όμως, ξέρετε, τα ωραία ταξίδια είναι πρώτα από όλα τοπία και άνθρωποι και οι δικές τους μικρές ιστορίες δίπλα στην μεγάλη Ιστορία. Και η περιοχή της Μέσης Ανατολής προσφέρει άπειρο υλικό. Στο διάστημα είκοσι δύο χρόνων, ακόμη πολύ πριν βρεθώ στην περιπέτεια της γραφής, βρέθηκα σε χρόνο σημαδιακό στο Λίβανο. Εμφύλιος πόλεμος, εικόνες δύσκολες, απορίες και ερωτήματα. Αυτό μάλλον το πρώτο ταξίδι στάθηκε καθοριστικό. Ήθελα να καταλάβω. Ίσως γιατί τα ταξίδια τα θεωρώ άσκηση κατανόησης του Άλλου, ανάγκη γνώσης της Ιστορίας, και η Μέση Ανατολή προσφέρεται απλόχερα σε τέτοιου είδους αναζητήσεις.

Έχετε ταξιδέψει πολύ στην Ανατολή. Υπήρξαν στοιχεία που παρατηρήσατε να ταυτίζονται με τα αντίστοιχα της Ελλάδας ή να είναι εκ διαμέτρου αντίθετα;

Να διευκρινίσουμε πως είναι άλλο πράγμα η Ανατολή γενικά από τη γειτονιά μας, την Μέση Ανατολή. Εδώ πρωτίστως είναι η Μεσόγειος,  η πατρίδα του φοινικικού αλφαβήτου, ο ιστορικός χώρος των Ελλήνων, των  επιγόνων του Αλέξανδρου, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, των Σταυροφόρων και των Οθωμανών. Των Ελλήνων της Διασποράς. Της Μικράς Ασίας. Είναι «δικά» μας χωράφια – και το βάζω σε παρένθεση για να μην παρεξηγηθώ: «δικά» μας όχι ως εμμονή και διεκδίκηση, μακριά από μένα οι γνωστές θεωρίες, αλλά Μνήμης ιστορικής, αναφοράς  σε δικές μας ιστορίες. Να αναφέρω μόνο τον Καβάφη για να γίνει καθαρό τί εννοώ. Την ίδια στιγμή είναι ένας άλλος κόσμος. Οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, γέννημα και θρέμμα της περιοχής, γράφουν τα δικά τους κεφάλαια. Άλλωστε είναι η ύπαρξη και συνύπαρξη των τριών μεγάλων θρησκειών και ό,τι αυτό συνεπάγεται που δίνουν γοητεία στην περιοχή. Γοητεία αλλά και πόνο.

Ποια χώρα από αυτές που επισκεφθήκατε σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση;

Δεν μπορώ να σας απαντήσω, δεν ξέρω να σας απαντήσω. Δεν μπορεί να κάνει συγκρίσεις κανείς έτσι εύκολα. Γιατί πέρα από τα κοινά της περιοχής και της φύσης και της ιστορικής διαδρομής, η κάθε μια έχει το δικό της χαρακτήρα, το δικό της λόγο ύπαρξης. Ίσως κοινό σημείο είναι μόνο αυτή η επαναλαμβανόμενη εικόνα των μνημείων που εκπνέουν παλιά Ελλάδα, πολιτισμό οικείο και ανθρωποκεντρικό, και, κατά συνέπεια, η αίσθηση ότι έχεις υπάρξει εδώ. Βεβαίως βοηθούν πολύ τα διαβάσματά μου. Καβάφης, Σεφέρης, Τσίρκας οι κορυφαίοι για μένα, ακολουθούμενοι από τόσους άλλους συγγραφείς.

Σε ποια από τις χώρες που αναφέρετε στο βιβλίο θα μένατε;

Σε καμία συνειδητά, αν βρισκόμουνα τυχαία εκεί θα μπορούσα να επιβιώσω σε όλες. Πριν το πόλεμο, γιατί τώρα με το θρησκευτικό φανατισμό δε θα ήθελα να ζήσω εκεί. Και για να απομυθοποιούμε τα πράγματα: είναι τώρα πια χώρες εξαιρετικά δύσκολες που δεν αγαπούν την γυναίκα. Και μεις, παιδιά της Δύσης και του Διαφωτισμού δεν αλλάζουμε εύκολα,  και πολύ καλά κάνουμε, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων μας και των κατακτήσεών μας. Δυστυχώς, για τα ανθρώπινα  δικαιώματα, συχνά και τα πιο απλά, η περιοχή δεν είναι αξιοζήλευτη.

«Οι λέξεις και τα λουλούδια δένουν τους τόπους πιο πολύ από τους ανθρώπους». Ποια λέξη και ποιο λουλούδι σας φέρνει στο μυαλό την Ελλάδα και ποια την Ανατολή;

Εντυπωσιάστηκα από το φούλι στο Λίβανο, ο Σεφέρης είχε φέρει φυτό από κει στη Μαρώ του και θα το βρείτε ζωγραφισμένο στα Ημερολόγιά του. Με άφησαν άφωνη τα πολλά ευχόδενδρα, ανιμιστικά κατάλοιπα, ξέρετε, δένδρα με κουρελάκια για ευχές σε άγνωστους θεούς. Εμένα μ’ αρέσουν τα τριαντάφυλλα και η Ιστανμπούλ και η Κρήτη έχει μπόλικα.

Τα διηγήματά σας γράφτηκαν σε διάστημα 22 χρόνων, από το 1994 έως το 2016. Νιώθετε πως έχει αλλάξει κάτι μέσα σε αυτό το διάστημα;

Ο κόσμος αυτός όπως περιγράφεται στο βιβλίο έχει ίσως πλησιάσει στο τέλος του. Ο πόλεμος στην Συρία είναι το τελειωτικό κτύπημα. Καταστράφηκαν μνημεία, λεηλατήθηκαν μουσεία. Η  στρεβλή ανάπτυξη της Κύπρου το ίδιο. Στο  Ισραήλ με τους συνεχείς εποικισμούς αλλάζει συλλήβδην το τοπίο. Η Τουρκία χτίζεται ανορθόδοξα, τα δυτικά της παράλια είναι – τι να πω… Οι όμορφες πόλεις της Μεσογείου γεμίζουν ουρανοξύστες, άλλη η αίσθηση του χώρου, κάτι σας βιασμός μού μοιάζει….

Ετοιμάζετε κάποια νέα δουλειά;

Νομίζω πως ναι, να γυρίσουμε στην μυθοπλασία – αν και υπάρχουν πλήθος ακόμη ταξιδιωτικά από άλλες περιοχές. Μυθοπλασία, λοιπόν, που κοιτάζει  κατά Δύση μεριά. Ίσως να μην αργήσει.

Σας ευχαριστούμε πολύ!