Πάνος Τσερόλας: «Ακόμα και τα σπουδαιότερα γεγονότα μπορεί να ξεκινούν με απλό τρόπο»

Ο Πάνος Τσερόλας αποτελεί το επιχείρημα για όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η ώριμη σκέψη είναι αντιστρόφως ανάλογη της ηλικίας και πως η σκέψη διακρίνεται ευκρινώς σε θεωρητική και θετική. Αν και βρίσκεται μόλις στην τρίτη δεκαετία της ζωής του, έχει γράψει «χιλιόμετρα» συγγραφικής πορείας. Οι σπουδές του στη Γεωλογία (υποψήφιος διδάκτωρ στη Γεωλογία Πετρελαίων) θα έδινε την εντύπωση ατόμου με θετικό νου, κάτι το οποίο αναιρείται μόλις πέσει στα χέρια σου κείμενό του. Τελευταία από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του «Ασημένια θάλασσα» (δείτε εδώ περισσότερα για το βιβλίο).

Κύριε Τσερόλα, μιλήστε μας για το βιβλίο σας, την «Ασημένια θάλασσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Δηλαδή να ξεκινήσω με την πιο δύσκολη ερώτηση για κάθε συγγραφέα… Θα προσπαθήσω: Η «Ασημένια Θάλασσα» είναι ένα δυστοπικό μυθιστόρημα, μια ιστορία περιπλάνησης και επιβίωσης μετά από κάποια απροσδιόριστη καταστροφή. Παρακολουθούμε, σε πρώτο και τρίτο πρόσωπο, το ταξίδι ενός επιζώντα για να βρεί τα ίχνη μιας παλιάς του αγάπης. Γύρω από αυτήν του την ανάγκη ξεκινάει ένα παράλογο ταξίδι, να διασχίσει στεριά και θάλασσα για να φτάσει σε εκείνη. Είναι ο τρόπος που βρίσκει για να κρατήσει μέσα του την ανθρωπιά του παλιού κόσμου, η οποία για την πλειοψηφία των επιζώντων μοιάζει να έχει χαθεί ανεπιστρεπτί. Έχουμε δηλαδή λίγο περιπέτεια, λίγο υπαρξιακή αγωνία, λίγο θρίλερ, λίγο έρωτα, σε ένα κόσμο γεμάτο στάχτη.

Πώς προέκυψε η ιδέα για να γράψετε την «Ασημένια θάλασσα»;

Διάφορες ιδέες στριφογύριζαν στο μυαλό μου: Τα φοιτητικά χρόνια έφταναν στο τέλος τους, η οικονομική κρίση βρισκόταν στον ορίζοντα ως δελτίο προαναγγελθούσας κακοκαιρίας, η βία του Δεκέμβρη ήταν σαν το τέλος της αθωότητας για τους περισσότερους. Έτυχε να βρεθεί παρατημένο ένα βιβλίο στον καναπέ ενός πλοίου που ξαγρυπνούσα περιμένοντας να φτάσω Κρήτη – ήταν ο «Δρόμος» του Κόρμακ ΜακΚάρθυ. Με συνεπήρε και μου έδωσε έμπνευση. Η ιστορία γεννήθηκε το ίδιο βράδυ (ξημέρωμα δηλαδή).

Κάπου στο βιβλίο λέτε πως υπάρχουν περίοδοι στη ζωή μας που είμαστε σίγουροι ότι τίποτα ιδιαίτερο δεν πρόκειται να συμβεί και τελικά ό,τι συμβαίνει τότε το προσλαμβάνουμε σαν να μην είναι ιδιαίτερο. Σας έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο;

Νομίζω ότι σε όλους συμβαίνει: Ακόμα και τα σπουδαιότερα γεγονότα μπορεί να ξεκινούν με απλό τρόπο. Μικρά πράγματα, στα οποία δεν δίνουμε σημασία, μπορεί να είναι καθοριστικά για τις ζωές άλλων ή και για την δική μας. Το να δίνει κανείς σημασία, να μπορεί να ζει με πάθος και να νικάει τις δυσκολίες, το να ρουφά τις εμπειρίες και να δημιουργεί νέες αρνούμενος το βόλεμα, είναι άλλωστε ένα μεγάλο στοίχημα. Σε εκείνο το σημείο της ιστορίας ο ήρωας είναι παγιδευμένος σε μια στάσιμη ρουτίνα- εκτιμά ετεροχρονισμένα κάποια πράγματα, και όταν τελικά κάνει τον απολογισμό του ο κόσμος έχει αλλάξει. Για αυτό και μεγάλο μέρος της αναζήτησής του είναι να συνθηκολογήσει με ενοχές και να διορθώσει λάθη.

Γιατί έχετε δώσει στα κεφάλαια του βιβλίου αυτούς τους τίτλους;

Η πορεία του ήρωα στον «καινούριο» κόσμο έχει πολλά κοινά σημεία με την πορεία του καθενός/καθεμιάς στον κόσμο που ξέρουμε: Συνέρχεται στα σκοτεινά χαλάσματα, με τη θαλπωρή μιας γυναίκας, η Γέννηση. Εντάσσεται στους κανόνες μιας κοινότητας και προετοιμάζεται να αναλάβει ένα ρόλο, η Εφηβεία. Βγαίνει για πρώτη φορά στον κόσμο, αναγκάζεται να πάρει επιλογές, μαθαίνει να κουβαλάει τις ενοχές του, η Ενηλικίωση και η Ωρίμανση. Τα δυο τελευταία κεφάλαια είναι το Τυπικό και το Ουσιαστικό Τέλος. Εκεί βρίσκεται μια διάκριση, ανάμεσα στους «δυο θανάτους»: Αν το σωματικό μας τέλος είναι ούτως ή άλλως προδιαγεγραμένο, το «πνευματικό» δεν συμπίπτει απαραίτητα. Είναι μια διαρκής μάχη να μικρύνει κανείς την απόσταση και να μην αφήσει μεγάλο κενό «ανάμεσα στους δυο θανάτους». Άλλες φορές, πολλές επιλογές μας προοικονομούν το σωματικό, ουσιαστικό τέλος. Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον σε αυτήν την ενδιάμεση κατάσταση, τόσο στη λογοτεχνία όσο και στη ζωή.

Ποιο βιβλίο που έχετε διαβάσει έχει χαρακτεί τόσο βαθιά στη μνήμη σας, που δε θα ξεχάσετε ποτέ;

Δύσκολη ερώτηση… Θα διαλέξω τέσσερα βιβλία, που για διαφορετικούς λόγους είχαν την μεγαλύτερη επίδραση: Η μύησή μου στη λογοτεχνία έγινε με το «Τέλος των Τεράτων» της Κίρα Σίνου. Δεν έχω «ξεπεράσει» αυτό το βιβλίο (πρέπει να ήμουν 7-8 χρονών) και μακάρι να γράψω και εγώ μια μέρα κάτι ανάλογο. Πρέπει να ήμουν μαθητής στο Λύκειο όταν διάβασα τους «Αδερφούς Καραμαζώφ» του Φ. Ντοστογιέφσκι. Πολλά χρόνια (και βιβλία) μετά, συνεχίζω να θεωρώ ότι είναι στην κορυφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μαζί με άλλους πέντε-έξι τίτλους. Λίγα χρόνια μετά, βρέθηκε στα χέρια μου η «Εντολή» της Δ. Σωτηρίου. Νομίζω ότι μου έδειξε τον κόσμο αυτό το βιβλίο, ή τουλάχιστον ένα τρόπο για να τον καταλάβω καλύτερα. Τέλος, θα ομολογήσω πως ήταν το «Άρωμα του Ονείρου» του Τομ Ρόμπινς που με παρότρυνε να γράφω και εγώ: Το μικρόβιο υπήρχε από πάντα, μα η δημιουργική ελευθερία που είδα στις σελίδες του ήταν καθοριστική. Αδικώ όμως πολλά ακόμα βιβλία: Το «Κουτσό» του Χ. Κορτάσαρ και ο «Τροπικός του Καρκίνου» του Χ. Μίλερ για παράδειγμα, ήταν δυο συναρπαστικές αναγνώσεις- αν είχαν πέσει στα χέρια μου στις αντίστοιχες ηλικίες με τα προηγούμενα μπορεί να είχαν πάρει τη θέση τους!

Ετοιμάζετε κάποια νέα δουλειά;

Στις αρχές του χειμώνα έρχεται η «Συνωμοσία της Βανίλιας», μια κοσμοπολίτικη περιπέτεια με κλέφτες και αστυνόμους από τις εκδόσεις Κέδρος. Μαζί με αυτήν, το παραμύθι για εφήβους και νέους «Το (εξαιρετικά σπάνιο) χαμστεράκι του Ασταραμπανιμπάντ» αλλά και η δεύτερη συνέχεια του «Τζου»! Παράλληλα, ετοιμάζονται και άλλες ιστορίες, για μικρούς και μεγάλους!

Ευχαριστούμε πολύ!