Ειρήνη Παραδεισανού: «Ειδικά η νέα εποχή χρειάζεται τους ποιητές»

Μπορεί ο τίτλος «Αγέννητο Άγαλμα» να δηλώνει κάτι το ασχημάτιστο, το «αδούλευτο», το αδιαμόρφωτο, όμως το περιεχόμενο της νέας ποιητικής συλλογής της Ειρήνης Παραδεισανού από τις εκδόσεις Βακχικόν αντιτίθεται τελείως σ’ αυτό: καλοδουλεμένα ποιήματα, όπου ποίηση, φιλοσοφία και ρεαλισμός είναι σφιχταγκαλιασμένα (περισσότερα δείτε εδώ).

Κυρία Παραδεισανού , πείτε μας λίγα λόγια για το «Αγέννητο Άγαλμα».

Το Αγέννητο άγαλμα είναι το πέμπτο μου βιβλίο ποίησης που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Αποτελείται από άτιτλα ποιήματα που στεγάζονται σε τέσσερις ενότητες: Η θάλασσα θα μας δικάσει, Της γυναίκας, Ποιήματα που γεννήθηκαν κατά λάθος και Αγέννητο άγαλμα.

Αν μπορούσατε να δώσετε μορφή σε ένα έργο τέχνης, τι άγαλμα θα φτιάχνατε;

Θα έφτιαχνα ένα πήλινο αγαλματίδιο μικρό πολύ κι εύθραυστο. Να χωράει στην παλάμη ενός παιδιού. Θα είχε την όψη μιας γυναίκας από τη μια πλευρά και την όψη ενός άντρα από την άλλη. Στρογγυλό, όπως φαντάστηκε τους πρώτους ανθρώπους ο Πλάτων στον μύθο του για τον Έρωτα. Αυτούς τους πρώτους στρογγυλούς ανθρώπους που δεν είχαν ανάγκη κανέναν θεό κι ένιωθαν άτρωτοι. Και ήρθε ο Δίας και τους τιμώρησε σχίζοντάς τους στα δύο.

Η αγάπη γεννά ελπίδα ή απόγνωση;

Νομίζω πως η αγάπη, όταν είναι αληθινή, μόνο ελπίδα μπορεί να γεννήσει. Η απόγνωση ίσως είναι το άλλο πρόσωπο της ανεπίδοτης αγάπης.

«Έλα να σ’ αγαπήσω/ με την απόγνωση που σου πρέπει»

Ποια λέξη θεωρείτε ότι είναι πιο σπουδαία;

Μου βάζετε δύσκολα. Αλλά μου αρέσουν τα δύσκολα. Η πιο σπουδαία λέξη… Μα αν είχα την απάντηση σ’ αυτό, νομίζω πως δε θα έγραφα. Δεν θα πάλευα με τις λέξεις όλη μου τη ζωή. Ίσως η πιο σπουδαία λέξη είναι αυτή που αντιστέκεται στην ίδια την ανάγκη της να γεννηθεί. Η λέξη που επιλέγει τη σιωπή. Η λέξη που γεννιέται απ’ ευθείας από την εικόνα. Δεν ξέρω αν γίνομαι κατανοητή. Αν υπήρχε η πιο σπουδαία λέξη, θα ήταν αυτή που θα είχε τη δύναμη εξαρχής και ακαριαία να ζωγραφίσει την πρωταρχική εικόνα. Το Εν του Πλωτίνου.

Πώς γεννιέται κατά λάθος ένα ποίημα;

Δεν ξέρω για τα ποιήματα των άλλων. Τα δικά μου ποιήματα γεννιούνται όλα κατά λάθος.

Δεν ακολουθούν κανένα σχέδιο. Σπανίως τα επεξεργάζομαι μετά τη γέννησή τους. Εγγράφονται πρώτα στο σώμα μου. Και γεννιούνται μετά από πολλά μερόνυχτα σιωπής και κυριολεκτικής σωματικής ακινησίας και πόνου. Κατά λάθος, επειδή δεν επιδίωξα ποτέ να τα γράψω. Κατά λάθος, επειδή μου επέβαλαν την ύπαρξή τους ή την ανυπαρξία τους. Στο τέταρτο βιβλίο μου, στο ποίημα Όνειρο και ποίημα, υπάρχει ένας στίχος που ίσως σας βοηθήσει να δείτε την οπτική μου: Αδέσποτο/το άγραφο ποίημα/ ίσως να έχει μια ελπίδα να υπάρξει.

«Τι να τους κάνει τους ποιητές η νέα εποχή»;

Ο στίχος αυτός είναι αφιερωμένος, όπως και όλόκληρο το ποίημα, στον ποιητή και μουσικό Χρήστο Διαμαντή που πέθανε στα 34 χρόνια του από κόβιντ. Ο θάνατός του με συντάραξε. Ίσως επειδή τον διάβασα και τον γνώρισα μετά από την είδηση του θανάτου του. Κι έγραψα το ποίημα αυτό, όπου το επίθετο Αχρείαστοι επαναλαμβάνεται για να διατρανώσει την πεποίθησή μου ότι ειδικά η νέα εποχή είναι που χρειάζεται τους ποιητές. Αυτούς τους ανθρώπους που σκάβουν πεισματικά τις φλέβες τους για να δώσουν αίμα σε μια εικόνα.

Ετοιμάζετε νέα δουλειά;

Γράφω. Δύο χρόνια μετά από τα Τέμπη κάπως μου έρχονται ποιήματα για το έγκλημα αυτό. Έχω και κάποια ποιήματα για το άλλο έγκλημα των ημερών μας, το προσφυγικό.

Ευχαριστούμε πολύ!