Μαρία Γαρζώνη-Μαυρικίου: «Πιστεύω πως σε μεγάλο ποσοστό οι γυναίκες κρατάμε τα νήματα για μια επιτυχημένη ζωή»

Μπορεί η κυρία Μαρία Γαρζώνη-Μαυρικίου να μας συστήνεται συγγραφικά πρώτη φορά με τη συλλογή διηγημάτων της «Τα Ποτάμια» από τις εκδόσεις Κέδρος (δείτε εδώ), αλλά διαβάζοντάς την, νιώθει κανείς τόσο οικεία, ότι διαβάζει ένα ακόμη βιβλίο της αγαπημένης του συγγραφέως. Ο τόσο μεστός λόγος, η «περιπλάνηση» σε διαφορετικούς τόπους και πολιτισμούς, αλλά και το αιώνιο ζητούμενο της ανθρώπινης φύσης για αγάπη και συντροφικότητα, το μόνο περιθώριο που αφήνουν στον αναγνώστη είναι να λατρέψει το βιβλίο.

Η συγγραφέας μίλησε στην ιστοσελίδα μας και την ευχαριστούμε πολύ για αυτό.

Κυρία Γαρζώνη-Μαυρικίου, έχετε ταξιδέψει πολύ στη ζωή σας και έχετε γνωρίσει τα ποτάμια που αναφέρετε από κοντά. Ποιο από όλα σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, ήταν εκείνο που έδωσε την αφορμή να γράψετε αυτό το βιβλίο, μια σειρά από διηγήματα με κεντρικούς ήρωες τους ποταμούς;

Ο Νείλος! Είναι το αγαπημένο ποτάμι των παιδικών και νεανικών μου χρόνων. Στις όχθες του χτίζαμε παλάτια στην άμμο και τα βραδάκια του καλοκαιριού με πανσέληνο παίρναμε τη βαρκούλα και κάναμε βόλτες στα χρυσά νερά του. Άλλωστε κοντά στις όχθες του γεννήθηκα και κοντά στις όχθες του, στην Γκίζα, δίπλα στις Πυραμίδες, γέννησα το πρώτο μου παιδί…

Στα περισσότερα διηγήματά σας η γυναίκα αποτελεί βασική ηρωίδα. Οι περισσότερες που αναφέρετε θα μπορούσαν εύκολα να είναι ηρωίδες αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Με ποια ηρωίδα ταυτιστήκατε περισσότερο και για ποιο λόγο;

Η Αιγύπτια, ναι, κάτι έχει από αρχετυπική μορφή τραγωδίας… Ίσως και η νεαρή Ελληνίδα. Όμως, αν πρέπει οπωσδήποτε να ταυτιστώ με κάποια, αυτή είναι η Γαλλίδα ηρωίδα του Σηκουάνα, που πάλεψε, για να βρει τη δύναμη να εγκαταλείψει το έργο της στη στεριά και να ζήσει με τον άνδρα που αγάπησε πάνω σε ένα ποταμόπλοιο· στο πλωτό σπιτικό της βρήκε τη χαρά στη μελέτη, τη δημιουργία και τη μητρότητα· κάτι σαν δώρα του ποταμού… Πιστεύω πως σ’ ένα μεγάλο ποσοστό οι γυναίκες κρατάμε τα νήματα για μια επιτυχημένη ζωή…

Γιατί επιλέξατε αυτά τα ποτάμια;

Επειδή αυτά γνώρισα και αυτά αγάπησα. Η απόλυτη μυθοπλασία μού είναι είδος ανοίκειο… Ειδικά οι χώροι σε ένα αφήγημα νιώθω την ανάγκη να μου είναι γνώριμοι. Δεν θα διάλεγα, ας πούμε, τον Αμαζόνιο ή τον Βόλγα. Τους ποταμούς αυτούς δεν τους έζησα…

Γιατί άραγε τα περισσότερα ποτάμια έχουν αντρικό όνομα;

Γιατί, νομίζω, «ο ποταμός» ως λέξη είναι γένους αρσενικού στις περισσότερες γλώσσες που έχουν αρσενικό και θηλυκό γένος. Άλλωστε η ορμή, το σχήμα, η κίνηση του ποταμού, μάλλον παραπέμπουν στην ανδρική φύση. Όταν ο ποταμός προσωποποιηθεί, όπως συνέβαινε σε θρησκείες της αρχαιότητας, συνήθως παίρνει ανδρική μορφή και στους μύθους και στις αναπαραστάσεις… Έτσι ήταν ο Χαπί, ο θεός-Νείλος των Αιγυπτίων, ο Τίβερης των Ρωμαίων, ή ο δικός μας ο Αλφειός που ερωτεύτηκε τη νύμφη Αρέθουσα… Μα κι αργότερα… Μου έρχεται στον νου η περίφημη φοντάνα των τεσσάρων ποταμών του Μπερνίνι στην Πιάτσα Ναβόνα της Ρώμης, όπου και εκεί οι ποταμοί απεικονίζονται ως γιγάντιοι άνδρες: ο Νείλος, ο Γάγγης, ο Δούναβης και, νομίζω, ο Ρίο ντε λα Πλάτα… Η λίμνη με τη στρογγυλάδα της και τη γαλήνη της αγκαλιάς της παραπέμπει πιο πολύ σε γυναίκα. Ο ποταμός που γονιμοποιεί τη θηλυκή γη και χύνεται στη θηλυκή θάλασσα πιο εύκολα συμβολίζει το αρσενικό. Βέβαια, αν το καλοσκεφτεί κανείς, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, όπως ο Σηκουάνας ή ο Λίγηρας, που έχουν ονόματα θηλυκού γένους στη γλώσσα όσων ζουν στις όχθες τους…

Πώς νιώσατε όταν πήρατε στα χέρια σας εκτυπωμένο τα «Ποτάμια», το πρώτο σας βιβλίο;

Χαρά και δικαίωση ένιωσα, γιατί έγραφα από πολύ νέα. Όμως το 1957, μετά τον «πόλεμο του Σουέζ», όταν φύγαμε βιαστικά και οριστικά από την Αίγυπτο, έπρεπε τα γραπτά να περάσουν πρώτα από λογοκρισία για να τα πάρουμε μαζί μας. Και τότε έσκισα τα πάντα. Όχι πως είχα να κρύψω κάτι, γιατί μόνο υμνητικά για τον αιγυπτιακό λαό ήταν όσα ένιωθα, όπως ίσως διαπιστώσατε και από το διήγημα για τον Νείλο… Αλλά η γραφειοκρατία μέχρι να εγκριθούν θα καθυστερούσε πολύ την εσπευσμένη αναχώρησή μας για την Ελλάδα, όπου ήρθαμε πρόσφυγες στον ίδιο τον τόπο των γονιών μας.

Άρχισα πάλι να γράφω χρόνια αργότερα.

«Τα ποτάμια» καθώς και άλλα πέντε έργα έχουν γραφτεί πριν από είκοσι, τριάντα χρόνια. Πρόπερσι ανταλλάξαμε γραπτά μας με την αγαπημένη μου φίλη Έρη Ρίτσου. Η Έρη με συμβούλεψε να τα προτείνουμε στον «Κέδρο»… Η θετική ανταπόκριση από έναν τέτοιο εκδοτικό οίκο με γέμισε χαρά. Έτσι έφτασε στο κοινό το πρώτο μου βιβλίο.

Ετοιμάζετε κάποια νέα δουλειά;  

Όπως σας είπα υλικό για βιβλία υπάρχει ήδη μπόλικο… Ας μπουν και αυτά σε μια σειρά και βλέπουμε για νέα δουλειά… Καλά να είμαστε!