Μια περίοδο της ιστορίας, όχι και τόσο γνωστή, επέλεξε ο Φαίδων Κυριακού για να τοποθετήσει το νέο του μυθιστόρημα «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος (περισσότερα για το βιβλίο δείτε εδώ).
Κύριε Κυριακού, πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο.
«Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου» (εκδόσεις Κέδρος) είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που μας γυρίζει στον 19ο αιώνα, στις φυλακές του Ναυπλίου το 1872. Μέσα στο κάστρο του Παλαμηδίου δύο θανατοποινίτες με εξαιρετικά διαφορετικές πορείες ζωής, βλέπουν το κοινό τέλος τους να πλησιάζει κι ο λιγοστός χρόνος που έχουν στα χέρια τους γίνεται η αφορμή να αναβιώσουν τις ζωές τους για να ξορκίσουν το επικείμενο τέλος. Έτσι, κάτω απ’ τη σκιά της γκιλοτίνας που πρόκειται να στηθεί έξω απ’ το ενετικό κάστρο, θα περιδιαβούμε μαζί τους ένα μεγάλο μέρος εκείνης της εποχής. Θα γίνουμε μάρτυρες αρχαιολογικών ανασκαφών μέσα στην Τουρκοκρατία, θα δούμε την επαναστατημένη Ελλάδα και τις καταστροφικές συγκρούσεις με τους Οθωμανούς, και θα κρυφοκοιτάξουμε το ξεκίνημα του φιλελληνικού κινήματος στην Ευρώπη. Το Παρίσι των τεχνών και της καλλιέργειας θα μπλεχτεί με την τραχιά ζωή κατά τη διάρκεια (και το πέρας) του Μεγάλου Σηκωμού. Απ’ τη μία το Λούβρο κι απ’ την άλλη τα σκλαβοπάζαρα, στο ένα άκρο το απόγειο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, στο άλλο ο αγώνας για επιβίωση, και πάντως εκατέρωθεν, προσωπικότητες που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας.
Πρόκειται για ένα ταξίδι σε δυο ζωές και δύο κόσμους μιας εποχής που μας καθορίζει ακόμα.
Ας αναφέρω, τέλος, ότι αν και το βιβλίο κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα, βρίσκεται ήδη στην δεύτερη έκδοση.
Να υποθέσουμε ότι μελετήσατε αρκετά την ιστορία της ελληνικής επανάστασης για να το ολοκληρώσετε; Ποιο γεγονός που διαβάσατε σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;
Αφιέρωσα μήνες μελετώντας εκείνη την εποχή προκειμένου να μπορέσω να την ξαναστήσω ρεαλιστικά μπροστά στα μάτια του αναγνώστη. Επισκέφθηκα μουσεία και τοποθεσίες, διάβασα αρχειακό υλικό και βιβλία. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος στην οποία έμαθα πολλά. Ίσως αυτό που μου άφησε την πιο έντονη εντύπωση όμως, ήταν οι λεπτομέρειες για την σφαγή της Χίου. Πρόκειται για ένα γεγονός που συγκλονίζει με την βία του, με την εκδικητική του φύση, με την κακία του. Μετά απ’ όσα διάβασα θεώρησα καθήκον μου να αποδώσω με σαφήνεια τις τραγικές εκείνες ημέρες, με την ελπίδα να μην τις βρει ξανά μπροστά της η ανθρωπότητα.
Είναι εντυπωσιακό πως χρησιμοποιείτε λεξιλόγιο και στοιχεία λαογραφίας (τρόπο ντυσίματος, καθημερινά σκεύη κτλ) εκείνης της εποχής. Πόσο εύκολη ήταν η συλλογή τους και για την Ελλάδα της επανάστασης, αλλά και για τη Γαλλία της αντίστοιχης εποχής;
Κάποια στοιχεία ήταν πράγματι δύσκολο να συλλεχθούν. Λεπτομέρειες για τις φορεσιές της Χίου, για παράδειγμα, υπάρχουν στο λαογραφικό μουσείο της Αθήνας, αλλά ο τρόπος ζωής στα Μαστιχοχώρια είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο. Ένας φίλος Χιώτης μου έφερε υλικό από την βιβλιοθήκη του νησιού… Ακόμη πιο δύσκολο, όμως, ήταν να βρω ορισμένα στοιχεία για το Παρίσι της εποχής, για το Λούβρο… Ευτυχώς υπάρχει το διαδίκτυο και η αγγλική βιβλιογραφία.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία για ένα συγγραφέα όταν γράφει για μία εποχή που δεν έχει ζήσει;
Το να καταλάβει την κουλτούρα της εποχής. Οι καθημερινές έγνοιες, οι ιδέες, το λεξιλόγιο εκείνων των ανθρώπων… όλα διαφέρουν. Τι είναι αυτό που έβλεπε ο μέσος άνθρωπος όταν άνοιγε την πόρτα του; Πώς ήταν το φαγητό του; Πόσο κρύωνε; Του έκανε εντύπωση ότι κρύωνε ή κρύωναν όλοι γύρω του; Θα συζητούσε γι’ αυτό ή θα σχολίαζε έναν ταξιδιώτη με άλλη φορεσιά; Το να μπεις στο μυαλό ενός ανθρώπου που έχει ένα διαφορετικό πλαίσιο απ’ το δικό σου, αυτό είναι το δύσκολο. Αυτό όμως είναι και το πιο γοητευτικό. Αυτή είναι, άλλωστε και η μαγεία που έχει να σου προσφέρει ένα βιβλίο, διαβάζοντάς το.
«Τα μουσεία δείχνουν το παρελθόν ή το παρόν μας»;
Μάλλον ένα μείγμα των δύο. Στην αναλογία του μείγματος, όμως, βαραίνει περισσότερο το παρόν, όπως υποστηρίζει κι ένας ήρωας του βιβλίου. Τα μουσεία είναι φίλτρα και προβάλουν αυτά τα οποία εκτιμάμε εμείς σήμερα. Μια άλλη εποχή, με την ίδια ιστορία, θα έχει διαφορετικά μουσεία. Υποθέτω ότι δεν θα είναι ολότελα διαφορετικά, θα είναι όμως άλλα. Θα προβάλλουν αυτά τα οποία εκείνη η εποχή αξιολογεί περισσότερο.
Η απόλυτη ειλικρίνεια κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως αγένεια;
Δύσκολη ερώτηση. Η απάντηση εξαρτάται βεβαίως από το κοινωνικό πλαίσιο το οποίο εξετάζουμε. Μιλάμε με οικείους μας, συγγενείς και φίλους ή με αγνώστους; Μιλάμε δημόσια ή ιδιωτικά; Η απόλυτη ειλικρίνεια μπορεί σίγουρα να δημιουργήσει εντάσεις. Το να είμαστε ειλικρινείς είναι καίριο, αλλά είναι επίσης χρήσιμο να περνάμε το μήνυμα που θέλουμε χωρίς να οδηγούμαστε σε σύγκρουση – εκτός, βέβαια, κι αν αυτό που επιδιώκουμε είναι η σύγκρουση.
Πώς βιώσατε την περίοδο της καραντίνας λόγω του κορονοϊού;
Στην αρχή δεν με επηρέασε. Το ξεκίνημα της περασμένης χρονιάς ήταν ιδιαίτερα δημιουργικό για μένα. Κλεισμένος στο σπίτι και γράφοντας, δεν έκανε διαφορά αν επιτρεπόταν να κυκλοφορήσω ή όχι. Ασφαλώς κάποια στιγμή ήρθε η κόπωση. Ο καιρός πια είναι πάρα πολύς, προσπαθώ πάντα, όμως, να με κρατάω σε εγρήγορση. Να μαθαίνω κάτι καινούργιο και να προσφέρω στον εαυτό μου πράγματα που εκτιμά. Για παράδειγμα, λόγω του κορονοϊού σταμάτησα να χορεύω αργεντίνικο τάνγκο που αγαπώ πολύ. Ανέπτυξα όμως τις μαγειρικές μου δεξιότητες κι έτσι διατηρώ την ικανοποίηση ότι δεν έμεινα στάσιμος παρά την περιρρέουσα στασιμότητα.
Ετοιμάζετε νέο βιβλίο;
Πάντα. Ξέρετε, είμαι σε μια διαρκή κατάσταση συγγραφής, συνήθως με περισσότερες από μία δημιουργίες. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα στο έτος θα κυκλοφορήσει το επόμενο παιδικό μου παραμύθι από τις εκδόσεις Μάρτης (μάλλον θα τιτλοφορηθεί «Το μαγικό χωράφι»), ενώ το επόμενο μυθιστόρημα ενηλίκων επίσης ολοκληρώνετε. Καλά να είμαστε και η δημιουργία δεν σταματάει.
Ευχαριστούμε πολύ!
Facebook
Twitter
Tumblr
RSS